Op expeditie door Sarek in Lapland

Dit is het verslag van de Ultimate Sarek Traverse. Geschreven door een van de deelnemers aan deze reis: Martijn van Gameren

De aankondiging

Begin juni 2023 werd ik erop geattendeerd dat Arctic Adventure bij voldoende interesse medio september een expeditie zou ondernemen onder de naam ‘Ultimate Sarek Traverse’. Meer concreet zou het gaan om een trektocht die vanuit Noorwegen via het zogenaamde ‘ontoegankelijkheidspunt’ in Sarek NP naar Kvikkjokk in Zweden zou leiden. Het ontoegankelijkheidspunt is de meest afgelegen plek van Europa, gelegen op ruim 46 kilometer van de dichtstbijzijnde weg. Er is geen uitgezette route en er zijn zelfs geen paden die naar dit punt leiden. Het zou dan ook een echte pionierstocht worden.

Persoonlijke Overwegingen

Waarom zou ik me wagen aan deze expeditie? Die vraag stelde ik mijzelf enkele malen nadat ik op de hoogte was geraakt van het voornemen om genoemde expeditie te organiseren. Ik vermoed dat in de weken die volgden mijn omgeving – familie, vrienden, collega’s – deze vraag ook vaak heeft gesteld, al dan niet hardop in mijn bijzijn. En dat was zeker niet zonder reden. Ik ben namelijk niet zo’n kampeerder. Sterker nog, behalve een paar weken kamperen gedurende de periode dat ik als middelbare scholier vanuit de aan school verbonden archeologieclub tijdens de zomervakantie samen met anderen meehielp bij een bestaande opgraving in België, inmiddels bijna dertig jaar geleden, had ik geen enkele kampeerervaring en alles wat daarbij komt kijken. Ik was graag te vinden in de natuur/bergen, maar aan het einde van een lange dag wandelen vond ik het toch erg fijn om terug te keren in een appartementje met een warme douche en een goed bed. Dat zou er nu in ieder geval niet in zitten…Maar er was meer. Ik had ook geen ervaring met wandelen onder de weersomstandigheden zoals die door Artic Adventure werden gepresenteerd, namelijk: “extreme weersomstandigheden rond het vriespunt, waarbij je de natuur in zijn rauwste vorm ervaart”. Evenmin was ik gewend om dagenlang met 20 kilo op mijn rug rond te lopen. Ten slotte had ik geen ervaring met groepsreizen. En o ja vliegen? Dat was alweer twaalf jaar geleden. Sowieso was vliegen ook niet echt mijn ding. Kort en goed: allerlei signalen stonden op rood. En dus maakte ik al snel mijn interesse in deze reis kenbaar…

Niet veel later was het eigenlijk allemaal al in kannen en kruiken en kon ik definitief zeggen: ik ga naar Lapland!

Toen ik mezelf aanmeldde, moest ik in drie woorden (of een paar meer) aangeven wat ik verwachtte van de reis. Ik vulde in: “natuur – avontuur – uit mijn comfortzone komen”. Ik kan alvast verklappen: dit bleken hele rake woorden te zijn: de natuur was schitterend, het was één groot avontuur en ik ben nog nooit zo vaak in zo’n korte tijd uit mijn comfortzone gekomen als tijdens deze reis…

Het Begin van het Avontuur

Donderdag 14 september begon het avontuur. Om 05:00 uur liep in Arnhem de wekker af en ’s avonds rond 22:30 uur lag ik in bed in een hotel in Fauske in Noorwegen, een kleine 1.800 kilometer noordelijker. Daartussen was ik met de trein van Arnhem naar Schiphol gereisd, met het vliegtuig van Amsterdam naar Oslo, met het vliegtuig van Oslo naar Bodø en met de bus van Bodø naar Fauske. Overigens was er hier al direct het noorderlicht te bewonderen! Misschien niet de meest mooie plek om het te zien (naast het hotel, in de bewoonde wereld nog), maar dat kon de pret zeker niet drukken. Ik heb met open mond naar de hemel gestaard….hoe prachtig!!

De Eerste Stappen

De volgende dag begon met een busrit van Fauske naar Sulitjelma, een dorp van nog geen 500 inwoners. En daar, op de parkeerplaats bij de bushalte, begon het avontuur dan echt. Het pad liep direct omhoog en aan het einde van de dag hadden we bijna 1.000 hoogtemeters overbrugd. Mensen kwamen we niet meer tegen en wat opviel was de grote hoeveelheid water: meren, rivieren, beekjes, watervallen en niet te vergeten alles wat uit de lucht kwam vallen: miezer, natte sneeuw, gewone sneeuw en regen. Bij tijd en wijle zelfs heel veel regen. Maar de omgeving was hoe dan ook prachtig en ik keek mijn ogen uit.

De Natuur en het Weer

De dagen daarna genoot ik van de schitterende landschappen waar we doorheen liepen, met nog meer meren, rivieren en watervallen, maar ook met besneeuwde bergtoppen en gletsjers. Verder zagen we elanden en rendieren in de verte. Het ene moment scheen de zon, dan viel er weer natte sneeuw. Ook hadden we al snel een serieuze rivieroversteek. Dat betekende wandelschoenen en sokken uit, waterschoenen aan, lange (onder)broek opstropen tot aan je knieën en voorzichtig manoeuvrerend naar de overkant lopen. Bij de eerste stappen door het ijskoude water wist ik niet hoe ik het had, laat staan hoe ik überhaupt de overkant zou halen. Maar hoe verder ik liep, hoe meer er een soort van gewenning optrad en de kou steeds minder werd. Aan de overkant was het dan vervolgens snel afdrogen, sokken en schoenen weer aandoen en doorlopen. Wat een ervaring!

Fysieke en Mentale Uitdagingen

De eerste mentale en fysieke probleempjes dienden zich echter ook aan. Ik sliep slecht, had een soort van heimwee naar allerlei dingen thuis, maar vooral naar Luuk, en kreeg last van mijn rug door het dunne matje waarop ik sliep. Ik moest ook wennen aan het leven uit een rugzak en het telkens in- en uitpakken van alle drybags om bij de spullen te komen die ik op dat moment nodig had. Het leek erop dat uitgerekend die spullen telkens helemaal onderin de rugzak zaten. Dit alles maakte dat ik het ene moment voortgestuwd door indrukwekkende landschappen zo fris als een hoentje voorop liep en dat ik het andere moment met mijn gedachten ver weg van alles achteraan bungelde.

Veranderingen in het Landschap

Gelukkig kon ik wel blijven genieten van de omgeving. Want elk dag leek het alsof we een nieuw landschap binnen liepen en zag alles er weer heel anders uit. In een paar dagen tijd kwamen alle jaargetijden voorbij. De ene dag liep ik met de mouwen opgestroopt, genietend van een strakblauwe lucht met veel zon, de dag daarna was het van ’s ochtends tot ’s avonds alleen maar regen wat de klok sloeg en weer een dag later liepen we grote stukken tot onze knieën in de sneeuw! Al die dagen hadden één gemene deler: de omgeving. Die bleef adembenemend!
De regendag, zo’n beetje halverwege de tocht, was heel zwaar. Niet alleen regende het de hele dag, ook liepen we voortdurend tegen de wind in te wandelen. Aan het einde van de middag kon ik geen regen meer zien, had ik het koud en rilde ik over mijn hele lichaam. Nadat de tent was opgezet kroop ik direct in de slaapzak, met een warme kruik. Toen kwam alles er even uit. Ik voelde me enorm ellendig, huilde van vermoeidheid en de kou en vroeg me af wat ik hier in hemelsnaam deed? Na een half uur was ik weer op temperatuur gekomen en toen ik even later ook nog had gegeten zag de wereld er toch weer heel anders uit…

Mijn mentale gesteldheid werd de ochtend daarna direct weer op de proef gesteld, toen bleek dat het ‘s nachts flink had gesneeuwd. De sneeuw had met behulp van de wind ook de voortent bereikt en de rugzak en schoenen waren helemaal wit. De schoenen waren bovendien bevroren. Enige remedie? Lopen! Dat deden we dan ook meteen na het ontbijt. Het eerste half uur viel dat best tegen en had ik het behoorlijk koud, maar daarna ging het steeds beter. Doel van deze dag was het ontoegankelijkheidspunt. Inderdaad: het eigenlijke doel van deze expeditie! Maar dat punt bleek voor onze groep echt ontoegankelijk. Op ongeveer een kilometer er vandaan besloot gids Karin dat we voor Plan B zouden gaan en onze weg richting Kvikkjokk zouden vervolgen via de Patjelantaleden trail. Het slechte weer van dat moment, de weersvoorspelling voor de komende dagen, waarbij meespeelde dat we in dat gebied geen back-up zouden hebben van hutten, en wat andere, meer groep gerelateerde dingen, maakten dat dit de beste optie was. Van een ‘Ultimate Sarek Traverse’ konden we na dit besluit helaas niet meer spreken, want we hadden Sarek NP nauwelijks aangedaan. Desondanks vervolgden wij onze tocht met evenveel plezier. Want wanneer liep je nu in september een hele dag, of zelfs dagen, door de sneeuw?

Het landschap veranderde dus voortdurend. Omdat we inmiddels een kleine week onderweg waren en we langzaam aan het afdalen waren geslagen, liepen we nu meer door bossen en moerasachtig gebied. En over planken. Heel veel planken. Dat was zo nu en dan nog best een hachelijke onderneming, omdat die dingen spekglad waren. Om de haverklap liepen we daarom net naast die planken over wat struiken die net boven de sneeuw uitstaken en in ieder geval wat grip boden. Dat kostte wel extra tijd. Omdat de sneeuw dus nog steeds volop aanwezig was, zorgde die soms ook voor kolderieke taferelen als iemand zich met veel moeite probeerde staande te houden na een glijpartij. En als dat niet lukte, tja, dan lag je op de grond. Zelfstandig overeind komen bleek in zo’n geval met een rugzak van bijna 20 kilo nog een hele onderneming…

Omdat we de Patjelantaleden trail volgden, kwamen we wel enkele hutten tegen. Ik vond dat stiekem best fijn. Of beter gezegd: mijn rug en schouders vonden het heel prettig dat ik sommige nachten op een matras kon liggen. Ik ging daardoor ook beter slapen. En elke dag waren er naast de overweldigende indrukken van de omgeving ook kleine geluksmomenten die de dipjes even naar de achtergrond verdrongen en waar ik dan extra van genoot: een warme zonnestraal in mijn gezicht, een wc-hok bij een hut waar ik even rustig mijn behoeften kon doen in plaats van gehurkt boven de sneeuw, die overigens wel mooi kleurde na zo’n grote en/of kleine boodschap, maar dit terzijde.., een slok Wodka uit een fles die een medereisgenoot na een week uit zijn rugzak toverde, een paar tikkels die ikzelf had meegenomen of een handje popcorn, omdat we de niet zacht geworden mais uit de chili hadden gehaald en boven een vuurtje hadden gepoft.

Persoonlijke Groei en Overwinningen

Ik had sowieso het idee dat ik na ruim een week begon te wennen aan het ritme van deze expeditie. Misschien een beetje laat, maar beter laat dan nooit… Ik sliep steeds beter, al dan niet dankzij de hutten, en de pijntjes verdwenen naar de achtergrond. Daarvoor in de plaats kwam wel een meer algehele vermoeidheid. Niet verwonderlijk, want uiteindelijk liepen we zo’n 160 kilometer in tien dagen, soms onder barre en zware omstandigheden.

Het Einde van de Tocht

Op 24 september hadden we onze laatste wandeldag. Een korte tocht ditmaal, van zo’n 10 kilometer. Aan het einde werden we bij de rivier opgewacht door Jan, die zo’n beetje in zijn eentje het hele toerisme in de wijde omgeving faciliteerde en die ons met zijn boot naar Kvikkjokk bracht. Het werd vervolgens een prachtige avond, mede omdat diezelfde Jan ons nog hout en elandvlees bracht. Gezeten in de buurt van de rivier, onszelf opwarmend aan een knapperend vuurtje en genietend van de ondergaande zon smaakte dat vlees geweldig lekker! Ook genoten we van een fles cola – niet van de fles, maar van de cola zelf – die we met een Frans stel hadden geruild voor een kaart van de omgeving (onze tocht zat er immers op). Het feest was helemaal compleet toen een vriendelijke campinggast (we hadden kamp gemaakt aan de rand van de plaatselijke camping) ons kwam voorzien van bier en cider.

Normaal gesproken zou de vorige alinea dan zijn geëindigd met een zin als ‘Het was nog lang onrustig’, of ‘Er werd gefeest tot in de late uurtjes’. Maar ja, we zaten in Kvikkjokk hè? Nog steeds behoorlijk in de ‘middle of nowhere’, terwijl we er net een expeditie van tien dagen op hadden zitten. En ook niet onbelangrijk: de volgende dag liep de wekker al om 04:00 uur af. Kortom: rond 20:30 uur lag iedereen in zijn of haar slaapzak!

De dag daarna hadden we om 05:10 uur de bus naar Jokkmokk (‘bocht in de rivier’). Vandaaruit namen we de bus naar Luleå. Afstanden van ongeveer 115 en 160 kilometer. Tegen het einde van de ochtend checkten we in bij het Arctic Hotel (hoe toepasselijk!) en niet veel later volgde opnieuw een persoonlijk geluksmoment: een warme douche! Voor het eerst in twaalf dagen… Daarna werd er geluncht en deden we een lokale ‘koffieshop’ aan (voor een kop koffie en iets van koek/gebak;). De daarop volgende vrije tijd spendeerde ik vooral bij de barbier. Want die baard van twaalf dagen was ik ook wel zat. Terug in het hotel videobelde ik met Luuk en was ik blij om te horen dat alles goed was. Om 20:00 uur meldden we ons in een sfeervol restaurant voor het afsluitende diner. Terwijl wij genoten van overheerlijke gerechten had gids Karin nog een verrassing voor ons in petto: iedere deelnemer kreeg een ‘Red Label Arctic Adventure’ badge én wat persoonlijke woorden. Die woorden waren niet alleen heel mooi, ze waren ook spot on! Ik lieg niet als ik zeg dat iedereen erdoor was geroerd.

Afsluiting en Reflectie

Met enkele woorden die Karin tot mij sprak, wil ik dit stuk afsluiten. Ze vatten namelijk heel goed samen hoe deze expeditie voor mij is geweest: “Niemand heeft op deze tocht zoveel grenzen verlegd als jij. Je hebt geworsteld, gevochten en uiteindelijk overwonnen. Af en toe een martelgang, soms toch ook ruimte om écht te genieten.”

Karin en Henk-Jan/Arctic Adventure: heel erg bedankt voor deze onvergetelijke ervaring! Het is inderdaad een once-in-a-lifetime avontuur geworden! Ik ben het onbekende tegemoet getreden, dat heb ik overwonnen en daar ben ik trots op!